Het zijn vensters op geschiedenis, architectuur, muziek en samenleving: naast kastelen en paleizen bepalen kerken het culturele landschap van Thüringen. De geschiedenis werd geschreven vanuit Thüringen: Muzikaal en sociaal was Thüringen het epicentrum van ingrijpende veranderingen. Ook nu nog kan de geschiedenis van de Reformatie of het leven van de familie Bach worden nagegaan op authentieke plaatsen in talrijke steden. Moderne en creatieve toepassingen van de heilige gebouwen integreren de kerk in het dagelijkse leven en reizigers ontdekken al snel dat elke stad en elke kerk onverwachte schatten herbergt.
Het Augustijnenklooster van Gotha en kerk zijn meer dan 700 jaar oud. Het klooster is een van de eerste die in Thüringen zijn gesticht. De gotische kruisgangen van 1366 herinneren nog aan de grote tijd van de bedelorden. Onder Friedrich I kreeg de kerk in de tijd van 1675 tot 1680 een inrichting in barokke stijl. Naast een gedenkplaat die herinnert aan het verblijf van Luther in het klooster, is er ook de grafsteen van Friedrich Myconius, een Duitse lutherse theoloog en protestantse hervormer.
Augustinerkloster und –kirche
Jüdenstraße 27/Klosterplatz 6
99867 Gotha
+49 (0) 3621 - 302 915
Zur Website
De St. Stefanuskerk staat op een hoogte en is de oudste van de twee Evangelische kerken. De kerk werd al in 1196 in schriftelijke bronnen vermeld. De kerk is gebouwd van inheemse travertin en heeft aan de zuidzijde een bijzonder representatieve en versierde gevel. Het orgel op de westelijke galerij is van de plaatselijke orgelbouwer Friedrich Erdmann Petersilie (1825-1901) en wordt nog steeds bespeeld.
Bergkirche
Auf dem Berge 9
99947 Bad Langensalza
Zur Website
De neogotische Broederkerk werd op het terrein van het voormalige Franciscanenklooster gebouwd. Het standbeeld van Martin Luther getuigt van de veelvuldige bezoeken die de kerkhervormer aan de stad bracht om zijn vriend en medestrijder Georg Spalatin te ontmoeten. Elk uur, op het volle uur zijn de klokken van de Broederkerk te horen. Sinds 2014 is de Broederkerk in gebruik als pelgrims- en informatiecentrum voor de Lutherweg en de oude keizerlijke weg ‘Via Imperii’ uit de tijd van het Heilige Roomse Rijk.
Brüderkirche
Brüdergasse 11
04600 Altenburg
+49 (0) 3447 - 48 85 14 6
Zur Website
Het Collegium Maius was het hoofdgebouw van de Alte Universität in Erfurt. Het gebouw staat in de Michaelisstraße recht tegenover de Micheliskirche in de oude Latijnse wijk. De stichting van de Universiteit van Erfurt gaat terug op het privilege voor oprichting van 1379. Het Collegium Maius vertegenwoordigt dan ook de oudste universiteit van Duitsland, met Martin Luther als beroemdste student. Het gebouw werd verwoest in 1945. In de loop der jaren is het Collegium weer volledig herbouwd en biedt onderdak aan de Evangelische Kerk in Midden-Duitsland.
Collegium Maius
Michaelisstraße 39
99084 Erfurt
De kerk die rond 1182 werd gebouwd, is de kerk waar de heilige Elisabeth van Thüringen is getrouwd. Als scholier maakte Martin Luther deel uit van een rondtrekkend koor dat bestond uit onbemiddelde leerlingen. Als zanger stond hij op de galerij, later stond hij hier op de preekstoel. Meer dan vier generaties van de Bachfamilie hebben in deze kerk het orgel bespeeld en Johann Sebastian Bach werd op 23 maart 1685 in deze kerk gedoopt.
Georgenkirche
Markt
99817 Eisenach
De St. Trinitatiskerk op de begraafplaats in het huidige arboretum is opgetrokken uit travertin. De bouw duurde tot 1739. De kerk staat op de plek van de Mariakerk die in de 30-jarige oorlog werd verwoest. In tegenstelling tot het streng, symmetrisch geordende exterieur, verrast het rijke barokke interieur van de kerk met een schip met houten galerijen van twee verdiepingen, koor met preekstoel en het uitgebreid gesaneerde plafondgewelf. Toehoorders kunnen bij muzikale evenementen genieten van de unieke akoestiek in deze kerk.
Gottesackerkirche
Tuchmachergasse 5
99947 Bad Langensalza
Zur Website
In de kapel van kasteel Wilhelmsburg, een lichte en kleurrijke kapel voor woorddiensten, zijn altaar, preekstoel en orgel op één lijn gerangschikt. Het waardevolle orgel met houten pijpen is een van de oudste nog bespeelbare orgels in Europa. Jaarlijks spelen hier internationaal bekende organisten.
Schlosskirche
Schlossberg 9
98574 Schmalkalden
+49 (0) 3683 / 40 31 86
Zur Website
Het imposante ensemble van de Dom St. Marien en Severikirche zijn bepalend voor het beeld van de stad. De gotische kathedraal staat op de plek van een vroegere kerk die bisschop Bonifatius hier had laten bouwen in 742. Het koorgestoelte en het 17 meter hoge hoofdaltaar uit de tijd van de barok zijn bijzondere bezienswaardigheden. In de middelste toren hangt de ‘Gloriosa’, de meer dan 500 jaar oude en grootste vrij zwaaiende middeleeuwse kerkklok ter wereld.
Ensemble von Dom St. Marien und St. Severikirche
Domstufen 1
99084 Erfurt
+49 (0) 361 - 64 61 26 5
Zur Website
De Kruiskerk van Suhl is een barok sacraal bouwwerk dat als hoogtepunt aan de kop van de Steinweg ligt. De kerk werd gebouwd tussen 1731 en 1739 en heeft ooit model gestaan voor de paleiskerk in Dresden. Het orgel van Eilert Köhler geldt in Duitsland als een bijzonder orgel. Bekende organisten van over de hele wereld geven hier concerten die ook worden opgenomen.
Kreuzkirche Suhl
Kirchgasse 6
98527 Suhl
De Liebfrauenkirche van Arnststadt is een van de mooiste romaans-gotische bouwwerken in Midden-Duitsland. Tot op de dag van vandaag bepalen de torens van de kerk het silhouet van de stad. Het vleugelaltaar, de ‘Schone Madonna’ van lindenhout en het grafschrift van graaf Günther XLI, bijgenaamd ‘de Strijdbare’ en Katharina von Nassau zijn indrukwekkende kunstschatten.
Liebfrauenkirche
An der Liebfrauenkirche
99310 Arnstadt
+49 (0) 3628 - 74 09 63
Zur Website
De Lutherkerk is het meest markante gebouw in Apolda. Zij werd tussen 1890 en 1894 in neogotische stijl gebouwd. Het kleurrijke glas-in-loodglas ramen, een imposant interieur en de klank van het Sauer orgel nodigen bezoekers van mei tot oktober uit tot een bezoek aan de kerk die anders dan andere kerken in Thüringen uit baksteen is gebouwd.
Lutherkirche
Melanchthonplatz
99510 Apolda
+49 (0) 3644 - 56 26 50
Zur Website
De laat-barokke hallenkerk werd in de Tweede Wereldoorlog grotendeels verwoest. Na de oorlog is ze herbouwd als een eenvoudig, maar mooi kerkgebouw. Vanwege de uitstekende akoestiek wordt de Evangelische kerk van Gotha regelmatig gebruikt voor concerten. In de kerk zijn ook de graven van de familie van hertog Ernst I van Saksen-Gotha-Altenburg.
Margarethenkirche und Neumarkt
Neumarkt
99867 Gotha
+49 (0) 3621 - 852 466
Zur Website
De St. Bonifatiuskerk werd voor het eerst in 1272 in schriftelijke bronnen vermeld. De bouw van de kerk met blokken travertin duurde tot 1592. De toren met een hoogte van ruim 73 meter en een renaissance bovenverdieping biedt een schitterend uitzicht over de stad. De plaatselijke orgelbouwmeester Petersilie heeft het orgel in 1884-1885 geplaatst. Later is het orgel gerestaureerd en klinkt regelmatig tijdens kerkdiensten en concerten.
Marktkirche
Bonifaciusgasse 2
99947 Bad Langensalza
Zur Website
Na de stichting van de Universiteit van Erfurt, waarvan het hoofdgebouw, het Collegium Maius, vlak naast de kerk was gebouwd, werd de St. Michaelkerk in 1392 universiteitskerk. Toen Martin Luther in Erfurt studeerde, ging hij regelmatig naar de mis in de St. Michaelkerk. Zelf predikte Luther op 21 oktober 1522 in deze kerk. Concerten op het orgel van Compenius trekken veel toehoorders.
Michaelsikirche Erfurt
Michaelisstraße 10
99084 Erfurt
+49 (0) 361 - 64 22 09 0
Zur Website
De indrukwekkende Marienkirche van Mühlhäusen met de hoogste kerktoren van heel Thüringen is al van verre te zien. De Marienkirche is als architectonisch en historisch monument, gedenkplek voor Müntzer, concertzaal en plaats waar religie en cultuur samenkomen, nauw verbonden met het wel en wee van de stad en haar inwoners. Het bouwwerk werd in 1975 geseculariseerd en is sindsdien in gebruik als museum met tentoonstellingsruimten die een hele reeks mogelijkheden bieden. In de zijbeuken is er de tentoonstelling over middeleeuwse kunst in Thüringen met als titel ‘Von Einhörnern und Drachentötern’, Van eenhoorns en drakendoders, waar waardevolle altaren en beelden te zien zijn. In de kapellen is er een speciale ruimte gewijd aan Thomas Müntzer, de radicale hervormer en vroegere prediker van de Marienkirche. In het ‘Turmmuseum’ vinden bezoekers informatie over de geschiedenis van de bouw en restauratie van dit indrukwekkende godshuis.
St. Marien - Müntzergedenkstätte
Bei der Marienkirche
99974 Mühlhausen
+49 (0) 3601 - 85 66 0
Zur Website
De kerk van de Orde van Predikers, waar nog veel herinnert aan de grote theoloog en mysticus Meister Eckhart, werd in de 13e en 14e eeuw gebouwd door Dominicaanse monniken. Bezienswaardig zijn, onder andere, de glas-in-loodramen in de noordelijke zijbeuk van de kerk, het koorgestoelte uit 1280 en het kloostercomplex met kapittelzaal en refter. In de zomer worden hier regelmatig concerten gegeven.
Predigerkirche und Predigerkloster
Predigerstr. 4
99084 Erfurt
+49 (0) 361 - 64 64 31 0
Zur Website
Het bouwwerk uit de tijd van 1437 tot 1509 domineert het historische centrum en het is een van de mooiste hallenkerken van Thüringen. In 1537 hebben hier bekende protestantse theologen gepredikt, onder wie Dr. Martin Luther. De torenkamer is van mei tot oktober toegankelijk en biedt bezoekers een prachtig uitzicht over de hele stad.
Stadtkirche St. Georg
Kirchhof 3
(März 2018 - Dez. 2019 in der Künkelsgasse 32)
98574 Schmalkalden
+49 (0) 3683 / 40 24 71
Zur Website
De imposante kerk presenteert zich tegenwoordig aan de bezoekers als een geslaagde verbinding van gotische (koor), neogotische (schip) en neo-romaanse elementen (westelijke gevel). Het onderste deel van de noordelijke toren is een overblijfsel van een vroegere romaanse kerk die hier rond het jaar 1000 is gebouwd. Van mei tot oktober kan iedere woensdag de kerktoren worden beklommen. Aan het einde van de klim wachten de ‘torendames’ hoog boven de daken van de stad met koffie en zelfgebakken taart.
Stadtkirche „Unserer lieben Frauen“
Marktplatz
98617 Meiningen
De laatgotische hallenkerk met de indrukwekkende pronkgevel en westtoren maakte al grote indruk op Luther, die hier meerdere keren op de gotische preekstoel heeft gestaan. De oorspronkelijke grafsteen van de hervormer is in de kerk te zien.
Stadtkirche St. Michael
Kirchplatz 1
07743 Jena
Zur Website
Het beroemde altaar met drie vleugels van Lucas Cranach is een belangrijk bestanddeel van de geschiedenis van de reformatie. Samen met het Herderhaus en tuin en het aangrenzende Alte Gymnasium hoort de kerk bij het UNESCO werelderfgoed ‘klassieke Weimar’. In de tijd van de reformatie heeft Martin Luther hier gepreekt. In de Tweede Wereldoorlog raakte de kerk zwaar beschadigd en het huidige interieur dateert dan ook uit de tijd na de oorlog.
Stadtkirche St. Peter und Paul
Herderplatz 8
Weimar
+49 (0) 03643 / 85 15 18
Zur Website
De St. Bartholomeuskerk is de oudste kerk van Altenburg en heeft een crypte die nog uit de bloeitijd van de romaanse bouwkunst stamt. Vanaf de toren met toegankelijke torenwachterswoning hebt u een fantastisch uitzicht over de stad. Vanaf 1525 werkte Georg Spalatin als stadspastor, later werd hij superintendent in de stad en leverde een belangrijke bijdrage aan de omzetting van de Reformatie. De St. Bartholmeuskerk heeft in 2011 het Europees Erfgoedlabel gekregen.
St. Bartholomäikirche
Burgstraße
04600 Altenburg
+49 (0) 3447 - 82 36 9
Zur Website